LA CULTURA ATTRAVERSO LO SPETTACOLO TEATRALE IN ALBANIA (CULTURE THROUGH THEATRICAL SPECTACLE IN ALBANIA)

Gëzim Puka

Abstract


Mentre scrivevo questo articolo, mi è venuto in mente una definizione molto interessante della parola “cultura” fatta da Jurij Lotman, un noto semiotico russo. Lui definì la cultura come una memoria. Riferendoci alla cultura del dramma albanese e al teatro come memoria, possiamo dire che il dramma albanese in sincronia e in diacronia col livello letterario con cui si presenta, è stato elaborato in continuazione. Il dramma è la forma letteraria più canonica e anche conservativa legata al teatro come medium ed è influenzato dal livello istituzionale della cultura di un paese. Come principio base, la forma drammatica non si scrive per essere letta, ma per essere messa in scena. Tutte queste considerazioni dimostrano perché la forma drammatica si presenta tardi nella letteratura albanese e perché le sue forme non siano cosi variegate.

Il dramma nella letteratura albanese compare nell’epoca del Romanticismo che coincide con il movimento “Rilindja Kombëtare”(Rinascimento Nazionale) della fine del XIX secolo e l’ inizio del XX secolo. I primi tentativi di scrivere un testo drammatico iniziarono con il dramma di Anton Santori, “Emira” scritto in lingua italiana da un arberesh che viveva a Santa Caterina a Cosenza. Un altro dramma del periodo fu “Besa” scritto in lingua turca da un autore del tempo, Sami Frashëri. Tutti e due i drammi avevano una tematica albanese. Il genere drammatico è stato elaborato in lingua albanese da autori molto conosciuti della nostra letteratura. In questo periodo troviamo tanti drammaturghi albanesi, ma manca la messa in scena dei loro lavori.

 

Article visualizations:

Hit counter


References


ARISTOTELI: Poetika, Shtëpia Botuese“GJON BUZUKU”, Kosovë, 1998, 132 f.

EKO, Umberto: Për letërsinë, Shtëpia Botuese “Dituria”, Tiranë, 2007, 318 f.

GJINI, Miho: Teatri dhe koha, Shtëpia botuese “Naim Frashëri”, Tiranë, 1975, 240 f.

HAMITI, Sabri: Vetëdija letrare, Shtëpia Botuese “Rilindja”, Prishtinë, 1989, 567 f.

LLOTMAN, Jurij: Kultura dhe bumi, Shtëpia e librit dhe e komunikimit & Aleph, Tiranë, 2004, 230 f.

MATO, Jakup: Poetika e dramaturgjisë dhe e mendimit estetik (1901-1939), Botim i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, 328 f.

PAPAGJONI, Josif: “Ankthi i njeriut shqiptar në dikotomitë luftë-paqe, besë-pabesi”, Revista “Pajtimi”, Nr.2, Prill-qershor 2001.

PAPAGJONI, Josif: “Sprova të modernizmit në rrjedhat e fundme të dramës shqipe”, në Fenomeni i Avanguardës në Letërsinë Shqiptare, Aktet e seminarit shkencor, botim i fondacionit SOROS, Tiranë, 2004, 288 f.

PAPAGJONI, Josif: Enciklopedi teatri dhe kinematografia shqiptare, Shtëpia Botuese “Toena”, Tiranë, 2009, 559 f.

PAPAGJONI, Josif: MARKU, Arta: “Çmurosja:Vepër dramatike e karakterit dhe e dimensioneve filozofike”, Gazeta “Koha jonë”, 23 nëntor 1994.

PAPAGJONI, Josif: Teatri dhe aktori, (shënime kritike), Shtëpia Botuese “Naim Frashëri”, Tiranë, 1980, 202 f.

PAPAGJONI, Josif: Teatri i Shkodrës, Shtëpia Botuese “Gjergj Fishta”, Shkodër, 2009, 119 f.

PUKA, Gëzim: “Ironi postmoderne përmes ndërtekstorësisë dhe imazheve stereotipe në dramën “Çmurosja” të Serafin Fankos”, Universiteti i Shkodrës “Luigj Gurakuqi”, Buletin Shkencor (Seria e shkencave shoqërore), Nr. 60, Shkodër, 2010.

SHLLAKU, Lec: Maska shkodrane… kur lindej teatri, Shtëpia Botuese “Camaj-Pipa”, Shkodër, 2002, 307 f.

STEFANOVA, Kalina: Easter European theater after the iron curtain, Overseas Publishers Association, 2000.

TUFA, Agron: Letërsia dhe procesi letrar në shekullin XX - I, Shtëpia Botuese e Librit Universitar, Tiranë, 2008, 390 f.




DOI: http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v0i0.170

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2018 Gëzim Puka

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Copyright © 2015-2023. European Journal of Education Studies (ISSN 2501 - 1111) is a registered trademark of Open Access Publishing Group. All rights reserved.


This journal is a serial publication uniquely identified by an International Standard Serial Number (ISSN) serial number certificate issued by Romanian National Library (Biblioteca Nationala a Romaniei). All the research works are uniquely identified by a CrossRef DOI digital object identifier supplied by indexing and repository platforms. All authors who send their manuscripts to this journal and whose articles are published on this journal retain full copyright of their articles. All the research works published on this journal are meeting the Open Access Publishing requirements and can be freely accessed, shared, modified, distributed and used in educational, commercial and non-commercial purposes under a Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0).